Aksaray, Orta Anadolu’nun kalbinde yer almasına rağmen hem İç Anadolu hem de Güneydoğu mutfağının izlerini taşıyan zengin ve özgün bir gastronomi kültürüne sahiptir. Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunması, şehrin mutfak kültürünü çeşitlendirmiş; göçebe Türk gelenekleri, Selçuklu ve Osmanlı mutfağı ile harmanlanmıştır. Aksaray mutfağında etli yemekler, hamur işleri ve yöresel tatlılar ön plandadır.

1. Aksaray Tava

Şehrin en bilinen yemeği olan Aksaray Tava, özel olarak hazırlanan kuzu eti, domates, yeşil biber, sarımsak ve baharatların taş fırında pişirilmesiyle yapılır. Sac tava şeklinde değil, toprak güveçte veya bakır tepsilerde servis edilir. Genellikle özel günlerde, kalabalık aile sofralarında tercih edilen bu yemek, yanında şehriyeli pilav ve ayranla tamamlanır.

2. Bamya Çorbası

Aksaray’ın geleneksel çorbalarından biri olan bamya çorbası, düğünlerde ve özel günlerde mutlaka sunulan bir başlangıç yemeğidir. Et suyuyla hazırlanan bu çorba, kuru çiçek bamyası ile yapılır. Limonla tatlandırılır, aromatik bir lezzet sunar. Hem mideyi rahatlatır hem de sofraya geleneksel bir dokunuş katar.

3. Soğanlama

Aksaray’a özgü bir diğer yemek de soğanlamadır. Dana veya kuzu kıyması ile doğranmış bol miktarda kuru soğanın kavrulmasıyla yapılır. Baharatlarla lezzetlendirilen harç, tandır ekmeği veya yufkanın üzerine serilerek sıcak olarak servis edilir. Hem basit hem de lezzetli olması nedeniyle halk arasında sık tercih edilen bir yemektir.

4. Çiğleme (Çiğleme Böreği)

Köy fırınlarında yapılan bu geleneksel börek, ince açılan hamurun içine lor peyniri, maydanoz ve bazen çökelek konularak sac üzerinde pişirilmesiyle hazırlanır. Yumuşak ve bol iç harçlı olmasıyla tanınan çiğleme, özellikle kahvaltılarda veya akşamüstü çaylarının yanında tüketilir.

5. Dolaz Tatlısı

Yöreye özgü tatlılardan biri olan dolaz, irmik ve unun yağla kavrulup şekerli su ile harmanlanmasıyla yapılır. Helvayı andıran bu tatlı, kıvamı ve özgün sunumuyla dikkat çeker. Üzerine ceviz serpilerek servis edilen dolaz, özellikle kış aylarında sıcak sıcak tüketilir.

6. Höşmerim

Süt, un ve şeker ile hazırlanan höşmerim, Aksaray sofralarında sıkça yer bulur. Diğer bölge höşmerimlerinden farklı olarak daha az malzemeli ve sade sunumlu olması, geleneksel lezzetini ön plana çıkarır.

7. Kuskus Aşı ve Tarhana

Yöresel çorbalardan biri olan kuskus aşı, özellikle köylerde sık yapılan doyurucu bir yemektir. Ayrıca Aksaray usulü ev tarhanası da kış aylarının vazgeçilmezidir. Evde mayalanarak kurutulan tarhana, yoğurt bazlı çorba olarak hazırlanır ve bağışıklığı güçlendirmesiyle bilinir.

8. Yöresel Et ve Süt Ürünleri

Aksaray, hayvancılığın yaygın olduğu bir bölge olduğu için et ve süt ürünleri son derece kalitelidir. Özellikle tulum peyniri, koyun yoğurdu ve tandır eti, şehrin vazgeçilmez lezzetleri arasında yer alır.